Helezon Neden Kırılır? Tarihsel Süreçler ve Toplumsal Dönüşüm Üzerine Bir Analiz Bir tarihçi olarak geçmişi anlamaya çalışmak, aslında bugünü çözümlemenin en derin yollarından biridir. Çünkü geçmiş, sadece yaşanmış olayların toplamı değil; bugüne yön veren kırılmaların, dönüşümlerin ve dirençlerin hikâyesidir. Tıpkı bir helezonun kendi etrafında dönerek yükselmesi gibi, insanlık tarihi de döner, tekrar eder, fakat hiçbir zaman tam olarak aynı noktaya dönmez. Fakat bazen bu helezon kırılır. İşte bu kırılma, tarihin ivme kazandığı, insanlığın yön değiştirdiği anlardır. Helezonun Sembolizmi: Süreklilik ve Kırılma Arasındaki İnce Çizgi Helezon biçimi, tarihsel süreçlerde hem ilerlemeyi hem de döngüselliği anlatır. Bir medeniyet yükselirken bile kendi geçmişine…
6 YorumEtiket: bir
Seppuku Neden Yapılır? Onur, Toplumsal Cinsiyet ve Empati Arasında Bir Denge Arayışı Seppuku ya da bilinen adıyla “hara-kiri”, Japon kültüründe bir onur intiharı biçimi olarak tarihe geçmiş, çoğu zaman disiplin, sadakat ve ahlaki bütünlükle ilişkilendirilmiştir. Ancak bu kavramı yalnızca tarihsel bir ritüel olarak değil, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi dinamiklerle birlikte ele aldığımızda; insanın varoluşsal mücadelesini, toplumun birey üzerindeki baskısını ve onurun toplumsal tanımını daha derinden anlamak mümkündür. Onur ve Toplumun Beklentisi: Seppuku’nun Kültürel Kökleri Seppuku, samurayların savaşta başarısız olduklarında ya da efendilerine ihanet ettiklerinde kendi onurlarını “geri kazanmak” için başvurdukları bir eylemdi. Fakat bu ritüelin ardında sadece…
2 YorumBir Koyun Kaç Ay Süt Verir? Antropolojik Bir Bakışla Toplum, Emek ve Bereket Üzerine Kültürlerin çeşitliliğini anlamaya çalışan bir antropolog olarak, bir köyün sabahında, süt sağımının sessiz ritüelini izlemek her zaman büyüleyicidir. Tıpkı bir dini tören gibi dikkatle, özenle ve saygıyla yapılan bu eylem, aslında sadece biyolojik bir üretim süreci değildir. Koyun sütü, yüzyıllardır insan topluluklarının geçim stratejileri, ritüelleri ve kimlik inşaları içinde derin anlamlar taşımıştır. Ancak sorumuz basit gibi görünür: Bir koyun kaç ay süt verir? Bu basit biyolojik gerçeği yanıtlamak, aynı zamanda insanın doğayla, toplulukla ve gelenekle kurduğu ilişkinin hikâyesini okumaktır. Biyolojik Gerçek: Koyunun Süt Döngüsü Bir koyun…
4 YorumRehber Kime Denir? Ekonomi Perspektifinden Bir Analiz Kaynakların sınırlı olduğu bir dünyada, her seçim bir vazgeçiştir. Ekonomistler bu gerçeği “fırsat maliyeti” kavramıyla açıklar; bir tercihin bedeli, vazgeçilen diğer seçenektir. Rehber kavramı da tam burada devreye girer. Ekonomide rehber, yalnızca yön gösteren değil, karar süreçlerini anlamlandıran, belirsizlik içinde denge arayan kişidir. Bir ekonomist için rehberlik, üretimden tüketime, bireysel tercihlerden kamu politikalarına kadar uzanan bir akıl yürütme sanatıdır. Ekonomide Rehberlik: Rasyonel Kararların Işığında Ekonomi biliminin temel varsayımlarından biri, bireylerin “rasyonel” davrandığıdır. Ancak piyasalarda her birey, bilgi eksikliği, duygusal etkiler ve belirsizlik nedeniyle mükemmel karar veremez. İşte bu noktada ekonomik rehberlik kavramı doğar.…
4 YorumGüfte ve Beste Ne Demek? Kültürlerin Ritimlerinde Anlam Arayışı Antropoloğun Bakışı: Sesin Kültürel Hafızasına Yolculuk Bir antropolog olarak en büyüleyici bulduğum şey, her kültürün kendine özgü bir sesi olduğudur. Bu ses, bazen bir halk türküsünde yankılanır, bazen bir dini ayinde, bazen de bir annenin ninni söylerkenki nefesindedir. Her toplum, duygularını, inançlarını ve tarihini ses aracılığıyla aktarır. Bu noktada karşımıza çıkan iki kelime vardır ki, yalnızca müzikle değil, insanlıkla ilgilidir: güfte ve beste. “Güfte”, bir müziğin sözleridir; anlamın ve dilin taşıyıcısıdır. “Beste” ise o anlamın duygusal bedeni, yani melodidir. Bu iki unsur, yalnızca bir şarkının değil, bir kültürel ritüelin temel taşlarıdır.…
8 YorumGüdüleme Modeli Nedir? Öğrenmenin Görünmeyen Dinamiği Bir eğitimci olarak yıllar içinde şunu fark ettim: Bilgi aktarmak kolaydır, ama öğrenmeyi başlatmak zordur. Çünkü öğrenme yalnızca bilişsel bir süreç değil, aynı zamanda duygusal ve motivasyonel bir yolculuktur. Her öğrenci farklı şekilde motive olur; kimisi merakla, kimisi takdir edilme isteğiyle, kimisi de kendi potansiyelini keşfetme arzusu ile. İşte bu noktada güdüleme modeli devreye girer. Güdüleme modelleri, insanın öğrenme sürecinde neden ve nasıl harekete geçtiğini açıklayan yapısal çerçevelerdir. Güdülemenin Öğrenmedeki Rolü Öğrenme yalnızca dışsal bilgi edinme süreci değildir; bireyin içsel enerjisini, ilgisini ve hedeflerini yönlendirme biçimidir. Güdüleme, öğrencinin öğrenmeye ne kadar istekli olduğunu belirleyen…
8 YorumGulyabani Hangi Akım? Güç, İdeoloji ve Toplumsal Bilincin Siyaset Bilimi Üzerinden Okuması Siyaset bilimi, yalnızca kurumlar ve yasalarla ilgilenmez; aynı zamanda toplumların inançlarını, korkularını ve hayal gücünü de analiz eder. Çünkü her mit, her hikâye, her sembol bir güç ilişkisini yansıtır. Gulyabani de bu anlamda sıradan bir edebî figür değildir; o, toplumun karanlıkta kalan siyasal reflekslerinin bir aynasıdır. Bir siyaset bilimci olarak bu soruyu sormak kaçınılmazdır: “Gulyabani hangi akım?” Sadece edebî bir sorudan ibaret görünse de, aslında bu soru bize iktidarın nasıl kurulduğunu, halkın nasıl yönlendirildiğini ve bireyin sisteme nasıl dâhil edildiğini sorgulatır. Gulyabani: Bir Siyasi Alegori Olarak Korkunun Kurgulanması…
8 YorumHiç gözünüzün önünde aniden beliren küçük beyaz noktaları fark ettiniz mi? Sanki minik toz parçacıkları ya da ışık pırıltıları havada süzülüyormuş gibi… İşte ben tam da o anlarda kendime şunu sorarım: “Bu sadece biyolojik bir olay mı, yoksa insan algısının evrensel bir gizemi mi?” Bugün birlikte hem bilimsel hem kültürel bir yolculuğa çıkalım. Konumuz: Göz önünde uçuşan beyaz noktalar neden olur? Göz Önünde Uçuşan Beyaz Noktalar Neden Olur? Tıpta bu duruma “floaters” (göz içi uçuşan cisimler) denir. Genellikle zararsızdır ama zaman zaman rahatsız edici olabilir. Bu küçük noktalar, gözün içindeki jelimsi sıvı olan vitreus tabakasında oluşan minik liflerin ya da…
8 YorumGerilla Eğitimi: Edebiyatın ve Direnişin Kesişen Yolları Kelimeler, bir yazarın silahıdır. Onlar sadece birer araç değil, bir dünyayı kuran, yıkabilen ve şekillendiren güçlü varlıklardır. Her cümle, bir direnişin, bir hareketin, bir isyanın yankısı olabilir. Edebiyat, bir nevi gerilla savaşına benzer; sistemin, normların, baskıların karşısında bir direniş hareketi gibi işler. Yazarlar, kurdukları dil ve anlatılarla toplumları uyandırır, mevcut düzeni sorgular ve farklı gerçekliklere kapı aralarlar. Tıpkı gerilla savaşçılarının savaş stratejileri gibi, edebiyat da sürekli bir mücadele halinde, mevcut düzene karşı yazılan satırlardan oluşan bir isyan olabilir. Bu yazıda, gerilla eğitimi kavramını ele alacağız. Ancak, bu eğitimin sadece bir askeri strateji olmadığını,…
8 YorumAyak Altı Kaşıntısı ve Güç İlişkilerinin Siyasetle Yansıması Siyaset biliminin derinliklerinde, toplumsal yapıların güç ilişkileriyle şekillendiği, her bireyin ve grubun birbirine karşı olan duruşlarının ve eylemlerinin büyük bir etkileşim ve dengede olduğunu sıklıkla tartışırız. İktidar, kurumlar, ideolojiler ve vatandaşlık gibi anahtar kavramlar üzerinden, toplumsal düzenin nasıl şekillendiği üzerine kafa yoran bir siyaset bilimci, her ne kadar soyut bir dünya kurmuş olsa da, bazen bu soyut dünyalar, günlük yaşamın en sıradan anlarında kendini gösterir. Bu yazıda, sıradan gibi görünen bir kavram üzerinden – “Ayak altı kaşıntısı” üzerinden – toplumsal güç dinamiklerine dair ilginç bir analiz sunmak istiyorum. Ayak altı kaşıntısı, bedensel…
8 Yorum